bốn khúc tháng chín

 

songphạm

1.

Có hạt cốm xanh ngọt ngào rớt xuống lòng tôi lá sen

mây bay ngang đầu quấn quýt

hương cốm quen…

2.

Có gì mong manh hơn một vòng tay ôm?

càng không gì mạnh mẽ, bền chặt hơn một cú ghì siết

trói cả bầu trời…

3.

Người tự hào mình bơi giỏi nhất cũng có thể chết chìm

trong một bể mắt...

4.

Những cơn mưa Sài Gòn bất chợt ầm ào, bất chợt nắng ráo

chúng mình đừng như thế

tùy hứng, hờ hững trôi qua nhau…

Saigon 3-9-2012

bài hát về cố hương

Nguyễn Quang Thiều

"Tôi hát bài ca về cố hương tôi/ Trong những chiếc tiểu sành đang xếp bên lò gốm/ Một mai đây tôi sẽ nằm trong đó/ Kiếp này tôi là người/ Kiếp sau phải là vật/ Tôi xin ở kiếp sau là một con chó nhỏ/ Để canh giữ nỗi buồn - báu vật cố hương tôi"

Tôi hát bài ca về cố hương tôi

Khi tất cả đã ngủ say

Dưới những vì sao ướt át

Và những ngọn gió hoang mê dại tìm về

Đâu đây có tiếng nói mê đàn ông bên mái tóc đàn bà

Đâu đây thơm mùi sữa bà mẹ khe khẽ tràn vào đêm

Đâu đây những bầu vú con gái tuổi mười lăm như những mầm cây đang nhoi lên khỏi đất

Và đâu đây tiếng ho người già khúc khắc

Như những trái cây chín mê ngủ tuột khỏi cành rơi xuống

Góc vườn khuya cỏ thức trắng một mình

Tôi hát bài ca về cố hương tôi

Trong ánh sáng đèn dầu

Ngọn đèn đó ông bà tôi để lại

Đẹp và buồn hơn tất cả những ngọn đèn

Thuở tôi vừa sinh ra

Mẹ đã đặt ngọn đèn trước mặt tôi

Để tôi nhìn mặt đèn mà biết buồn, biết yêu và biết khóc

Tôi hát bài ca về cố hương tôi

Bằng khúc ruột tôi đã chôn ở đó

Nó không tiêu tan

Nó thành con giun đất

Bò âm thầm dưới vại nước, bờ ao

Bò quằn quại qua khu mồ dòng họ

Bò qua bãi tha ma người làng chết đói

Đất đùn lên máu chảy dòng dòng

Tôi hát, tôi hát bài ca về cố hương tôi

Trong những chiếc tiểu sành đang xếp bên lò gốm

Một mai đây tôi sẽ nằm trong đó

Kiếp này tôi là người

Kiếp sau phải là vật

Tôi xin ở kiếp sau là một con chó nhỏ

Để canh giữ nỗi buồn - báu vật cố hương tôi

Nguồn ảnh: Internet

người Sài Gòn tôi xưa

Photos by: Henk Hilterman
Saigon 1967

Ba (1935-1981), hình chụp (hình như) ở Vũng Tàu, không biết khoảng năm bao nhiêu, nhưng nhìn chắc ngoài 30, vì hình chụp trước 1975, ông mất 1981, 46 tuổi.

biểu tượng của đẹp & sex

Lý Lan

“Tôi ích kỷ, bộp chộp, và hơi chông chênh. Tôi mắc sai lầm, dễ nổi nóng, và có lúc rất cứng đầu. Nhưng nếu anh không chịu đựng nỗi điều tồi tệ nhứt của tôi, thì anh cũng không xứng đáng với điều tốt đẹp nhứt của tôi.”* Tác giả câu này là Marilyn Monroe, nữ diễn viên điện ảnh Mỹ biểu tượng cho đẹp và sex.

Người đàn bà này có cuộc đời ly kỳ hơn tiểu thuyết: Ra đời không có cha, mẹ loạn trí phải vô nhà thương điên, tuổi thơ trôi giạt từ gia đình cha mẹ nuôi đến viện mồ côi. Để có một gia đình, Marilyn lấy chồng, lúc 16 tuổi. Từ tuổi đó, Marilyn tự kiếm sống bằng lao động trong nhà máy, rồi làm người mẫu, và trở thành diễn viên điện ảnh, nổi tiếng như ngôi sao tình dục hồi giữa thế kỷ 20. Trong vòng 15 năm Marilyn lần lượt kết hôn rồi ly dị cả ba ông chồng: một thủy thủ tàu buôn, một cầu thủ bóng chày, và kịch tác gia Arthur Miller. Tình nhân thì có thể kể thí dụ một hai người, như anh em tổng thống Kennedy. Một hôm người ta phát hiện Marilyn nằm chết trên giường ngủ. Người ta tin là bà bị ám sát, dù thông cáo chính thức nói là bà tự tử. Năm đó bà 36 tuổi.

Marilyn Monroe đã học được từ tuổi thơ côi cút “cách tốt nhất để khỏi bị khốn khổ là đừng phàn nàn và đừng đòi hỏi”* Khi ở trên đỉnh phù hoa, bà vẫn hằng đối diện với cái tôi thời thơ ấu ấy. “Với tất cả thành đạt quanh mình, tôi vẫn còn cảm thấy ánh mắt sợ hãi của cô gái nhỏ ấy đang nhìn ra từ đôi mắt tôi. Cô bé lập đi lập lại rằng ‘tôi chưa từng sống, tôi chưa từng được yêu’, và tôi thường bối rối nghĩ rằng chính tôi đang nói điều đó.”* Tại sao? “Người ta có thói quen nhìn tôi như thể tôi là một thứ gương soi chứ không phải một con người. Họ không hề thấy tôi, mà thấy những ý nghĩ dâm dục của chính họ, rồi họ tự đeo mặt nạ đạo đức cho mình bằng cách gọi tôi là đồ dâm đãng.”*

Về những ông chồng, Marilyn nói họ là “những người tình tuyệt vời khi họ phản bội vợ”*. Phần mình, “tôi có quá nhiều mộng tưởng so với vai trò vợ nhà… có lẽ tôi cũng chỉ là một mộng tưởng.”* Kinh nghiệm tình ái của bà: “Người đàn ông phải kích thích chính tinh thần và tâm trạng của người đàn bà để làm cho tình dục thêm hào hứng. Người tình thực sự tuyệt vời là người có thể khiến mình đắm say bằng sự vuốt ve trí tuệ và gieo hân hoan vào ánh mắt ta, hoặc chỉ đăm chiêu nhìn khoảng không.”* Những cuộc tìm kiếm tình yêu – hạnh phúc của bà đều kết thúc buồn. “Tôi thà đau khổ một mình hơn là đau khổ với ai đó.”*

Không phải bà coi trọng danh vọng hơn một “gia đình” bấp bênh với một người đàn ông sống với bà với ưu tiên tình dục. Bà cũng ham muốn có con cái, chứ “là Marilyn Monroe thì hay ho gì? Tại sao tôi không thể chỉ là một người đàn bà bình thường? Một người đàn bà có một gia đình… tôi sẵn sàng thỏa thuận để có một đứa con. Con của chính tôi.”* Là Marilyn Monroe tức là (gần như) trần truồng đầy quyến rũ trên màn bạc, phơi bày cái đẹp của thân thể “để được ngắm, chứ không để gói kín.”* Nhưng “là biểu tượng tình dục là vác một gánh quá nặng, đặc biệt khi người ta mệt mỏi, tổn thương và hoang mang.”*

Sinh thời Marilyn đóng nhiều phim nổi tiếng, đem lại doanh thu 200 triệu đô la. (giá trị đô la Mỹ cách đây nửa thế kỷ lớn hơn bây giờ rất nhiều). Nghề diễn viên là một lao động vất vả và cần đầu tư cả tâm trí mới hòng đạt được thành tựu, dù như ngôi sao tình dục.“Sự sáng tạo phải bắt đầu từ chất người, và khi người ta là người, người ta có cảm xúc, người ta biết đau khổ.”* Marilyn Monroe ý thức vai diễn của mình trong những bộ phim không được đánh giá cao về nghệ thuật. Bà luôn muốn có vai khác, nhưng đạo diễn không muốn thử khai thác tài năng của bà, họ cho rằng khai thác sự hấp dẫn của thân thể người đàn bà đẹp ấy là đủ hốt bạc. “Hollywood là nơi người ta được trả một ngàn đô cho một cái hôn và 50 xu cho một tâm hồn.”* Ở đó “nữ diễn viên không phải là một cái máy, nhưng bị đối xử như một cái máy. Cái máy làm ra tiền.”*

Nhưng cuộc tìm kiếm lớn nhứt của Marilyn Monroe không hẳn là đỉnh cao nghề nghiệp.hay người đàn ông lý tưởng để lập gia đình. “Tôi luôn cố gắng tìm kiếm chính mình với tư cách một con người, điều này không dễ. Hàng triệu người sống cả đời mà không tìm được chính mình. Nhưng đó là điều cần phải làm. Cách hay nhứt để tôi tìm được tôi như một con người là chứng minh cho chính mình rằng mình là một nghệ sĩ.”*

Người chồng cuối cùng của Marilyn Monroe, kịch tác giả Arthur Miller, nói về bà: “Để sống còn, lẽ ra nàng phải trở nên hoài nghi, phớt đời, hoặc vượt xa hơn hiện thực bản thân mình. Nhưng thay vì vậy, nàng là một thi sĩ đứng ở góc phố cố gắng ngâm thơ cho một đám đông hè nhau kéo áo, tuột quần nàng.”*

Có một giai thoại , Marilyn Monroe gặp Albert Einstein bèn cặp tay ông bảo tụi mình cưới nhau đi, con cái tụi mình sẽ thừa hưởng sự hoàn hảo của ngoại hình lẫn trí tuệ. Einstein nói nhưng rủi tụi mình đẻ ra những đứa có nhan sắc của tôi và đầu óc của bà thì sao? Chuyện tiếu lâm này tiêu biểu cho thành kiến phổ biến về Marilyn. Nhưng hãy đọc Fragments, những mảnh vỡ, xuất bản lần đầu tiên sau khi Marilyn Monroe qua đời 48 năm. Quyển sách tập hợp những mảnh giấy viết tay của chính Marilyn Monroe, gồm thư từ và những ghi chép cho chính mình, có cả những bài thơ. Thỉnh thoảng tôi mới gặp được người (bất kể đàn ông hay đàn bà, nhan sắc đủ bậc) nói / viết những điều tôi muốn chép lại để ngẫm nghĩ.

(*) Trừ câu trích cuối bài của Arthur Miller, tất cả những câu trích khác trong bài này (italic trong ngoặc kép) đều là của Marilyn Monroe.

xem tranh

Hướng dẫn viên du lịch dẫn khách tới một cuộc triển lãm tranh, giới thiệu:

- Đây là bức "Bạch Tuyết và bảy chú lùn", diễn tả cảnh Bạch Tuyết đang nhìn chú lùn thứ nhất, nhìn chú lùn thứ hai, nhìn chú lùn thứ ba, nhìn chú lùn thứ tư, nhìn chú lùn thứ năm, nhìn chú lùn thứ sáu, nhìn chú lùn thứ bảy. Tiếp theo là cảnh chú lùn thứ nhất đang nhìn Bạch Tuyết, chú lùn thứ hai cũng nhìn đang Bạch Tuyết, chú lùn thứ ba cũng nhìn Bạch Tuyết, chú lùn thứ tư cũng nhìn Bạch Tuyết, chú lùn thứ năm cũng nhìn Bạch Tuyết, chú lùn thứ sáu cũng nhìn Bạch Tuyết, chú lùn thứ bảy cũng nhìn Bạch Tuyết.

Và bây giờ mời quý vị xem bức tiếp theo mang tên "Alibaba và bốn mươi tên cướp"...

(du khách chạy mất dép!)

nhà báo

"Tính hèn nhát trong ta tự hỏi: "Có an toàn không?
Tính cơ hội cũng hỏi: "Có khôn khéo không?
Tính ảo vọng lại hỏi: "Có được tiếng tăm gì không?
Nhưng chính lương tâm ta lên tiếng: "Có là lẽ phải không?
Và có khi ta phải chọn một vị trí không an toàn, không khôn khéo, không để được tiếng tăm gì cả, nhưng ta phải chọn nó, vì lương tâm ta bảo ta rằng đó là lẽ phải!”
(Martin Luther King)