Dinh nghia dan toc

Định nghĩa dân tộc

thơ Chế Lan Viên

Dân tộc muốn sống giữa lửa chiến tranh và lũ lụt của người

Vỡ đê biển với vỡ đời

Dân tộc không thể biến đi mà chỉ hóa

Không để Tháp, Mộ Lăng, Mồ Mả...

Để Hề Gậy, tiếu lâm và một chuỗi cười

Dân tộc bốn nghìn năm bị cái dạ dày làm khổ

Buôn đầu chợ bán cuối chợ

Khổ trên sông và khổ bên sông

Lụt sông Mã, sông Thương, sông Cái, sông Hồng...

Bo bo hạt gạo bằng trời của mình

Tấm mẳn của mình

Vơ bèo vạt tép mà tồn tại

Do đó phải nhờ Bụt, nhờ Trời, nhờ Chúa, nhờ Nàng Tiên cứu rỗi

Khi sống ăn cơm

Chết nhờ hút cháo lá đa mà tồn tại

Dân tộc có quá nhiều kẻ thù

Nên phải làm lành

Dân tộc Thiền tông

Hết giặc rồi, đổ căm thù xuống bể xuống sông

Gieo nắm thóc trên đất đen cho nó nảy mầm

Gieo nắm thóc trên đất đen như máu đỏ bầm

Gieo cái hôn trên môi như thóc cháy nảy mầm

Ấy thế mà hay lật ngược mình ra phơi tiềm lực

Hôm nay (...) chỉ vì hôm qua có

Hôm nay lợn ỷ, gà chuồng

Mà ngày mai gà lợn âm dương

Đám cưới chuột huy hoàng

Ngũ sắc

Hóa, hóa chứ sao?

Không thể chỉ có một bề, một mặt

Hôm qua là chú bé Gióng

Hôm nay roi, ngựa sắt

Hóa xoan đào, hóa vàng anh, hóa Nàng Tiên...

Nhiều tai ương

Nên phải nhờ Thần Kim Quy, nhờ Đạm Tiên, nhờ Bụt...

Dân tộc trầm luân trong sóng Tiền Đường

Thế nhưng đánh giặc xong rồi

Thì vất đi roi sắt,

Vất cả khóm tre ngà nhổ lên đánh giặc

Hóa làm đứa trẻ thơ

Lạy mẹ

Rồi bay về trời, mắt thơ ngây đầy lệ

Bay về trời hút bóng giữa tre xanh

Dân tộc làm gián cách

Hề về những nỗi đau khiến mình xé rách

Lấy tiếng cười tạo ra nỗi đau, quãng cách

Trước khi đau Thành Hề Gậy, Hề Mồi, tiếu lâm, chú Tễu...

Cuộc đời rất đểu

Phải vui mà đương đầu

Ừ dù sao cũng không thể biến đi mà cần tồn tại

Và phải hóa thì mới đương đầu nổi

Trở thành Ta cật vọt hơn mình

Bác đã làm như vậy

Đất nước nghèo, từ người thư sinh áo vải

Hóa thân thành lãnh tụ

Xong giặc rồi, hóa tinh thần

Về lại giữa ca dao...

* photo: Nick Út