Vang Anh & Vang Anh!

Vàng Anh & Vàng Anh!

Vàng Anh Phan Thị hiện vẫn đang sống trong trạng thái lâng lâng vì được “cụ cố” Hoàng Công Khanh, nhà văn, 80 tuổi, nhìn mà tưởng lầm đấy là cô Vàng Anh Nhật Ký. Số là trước sự kiện tập thơ “Gửi VB” được Hội Văn Nghệ Hà Nội trao giải, cụ Khanh có ý kiến: “Hội Văn nghệ Hà Nội đã rất dũng cảm khi trao giải cho tập thơ Gửi VB. Hội đã biết phân biệt đâu là thơ, đâu là người. Vụ phim sex chỉ là một sự cố đáng tiếc”

Phim sex của Vàng Anh, hẳn, nhiều người đã xem rồi, còn bài viết mà tôi đã đăng từ tháng 10- 2006 này thì chắc các bloggers chưa đọc. Nhân sự kiện “Vàng Anh” vừa được xới lại, theo một tin nhắn nghe nói có xuất xứ từ chính nhà văn Hồ Anh Thái, xin post lại bài viết này dù biết các bạn mà nhìn thấy Vàng Anh bây giờ thì không thể nào nghĩ đấy là Vàng Anh!
Vàng Anh đấy ư?
Mọi người đã quen với một Vàng Anh khác. Một Vàng Anh đã đi qua cái thời khi người ta trẻ. Một Vàng Anh, với con mắt tinh quái, với cái miệng cứ vanh vách xướng lên những ý nghĩ chỉ vừa mới ngọ nguậy trong đầu người ta
Những ai đã đọc những bài tạp văn ký tên Thảo Hảo, đăng trên tờ báo Thể thao Văn hoá, và biết Thảo Hảo không phải là một bà đanh đá nào đó mà chính là cái cô Phan Thị Vàng Anh, thì còn bất ngờ hơn khi đọc tập thơ Gửi VB của chị.
Giờ nằm im và ngửa cổ
cho đầu thõng xuống cạnh giường
đề phòng nước mắt có chảy
chầm chậm
ngược dòng
mà
tuôn.
Vàng Anh đấy ư!
Mấy năm trước, đang sống yên ổn ở Sài Gòn, Vàng Anh đột ngột xách va li ra Hà Nội. Không mấy ai biết chuyện gì xảy ra. Mỗi khi gặp lại, thấy con mắt, cái miệng và giọng điệu của chị vẫn như cũ. Đâu ai nghĩ chị đang "tập làm thơ". Đâu ai biết, trong căn hộ chị thuê ở Hà Nội, "ba năm rồi", "quơ tay", "không-sợ-đụng-nhầm-tay-ai".
Bóng đèn cuối cùng của chung cư đã cháy
Dò dẫm đi lên những cầu thang ướt như bùn chảy
Cái điện thoại cả tối không một tiếng reng
Trong tay làm một ngọn đèn
Loạng choạng
Vàng Anh đấy ư!
Tôi đọc thơ Vàng Anh có chịu ảnh hưởng một chút (có lẽ từ chị) cái nhìn săm soi. Bèn tò mò: VB là ai nhỉ? Đọc bài thơ Gửi VB ở trang 36 thấy Vàng Anh và VB xem ra cũng rất thân thiết. Hai người đã cùng nhau đi đây, đi đó. Nhưng, chỉ khi đến Hà Nội họ mới thực sự bị gió Hồ Gươm "thổi cho xiêu vẹo", như "thú nhận" của Vàng Anh. Dưới bài thơ đề ngày 24.12.2002. Nghĩa là VB cũng không phải là lý do để chị bỏ Sài Gòn ra Hà Nội.
Nhưng VB, tôi đoán, có lẽ cũng đã góp phần khiến cho chị trong những ngày lạnh lẽo ấy, cố nuốt lòng kiêu hãnh Vàng Anh để vừa tự hỏi, vừa thú nhận: "Não đàn bà làm bằng gì mà chỉ nghĩ chuyện tình yêu? /Chụm đầu nghiêm trọng như âm mưu chỉ để bàn về một người đàn ông bé nhỏ?". Vàng Anh, nghe nói, sắp trở lại Sài Gòn. Chị đã từng là một thần đồng, một nhà văn, là một quan chức văn nghệ và đang sắp sửa làm một vai trò quan trọng hơn của phụ nữ.
Theo như bài thơ in ở cuối tập, khi bắt đầu "học làm thơ", Vàng Anh đã định viết sao cho nó bay bướm, cầu kỳ, cho giống những nhà thơ mà chị nói là "tôi ngưỡng mộ". Rất may, như chị tự nhận là "tôi bất tài", tập thơ vì thế chỉ gồm những câu chữ mộc mạc, những hình ảnh rất thật của hai con mèo "vắng mặt không có lý do"; là "tia nắng đúng chín giờ vào lọt khe cửa sắt"; là anh thợ khoá "một giờ sáng còn ăn cơm"; là anh xe ôm, hai giờ- vắng hoe - buồn bã. Lối nói mộc mạc bằng những hình ảnh rất thật ấy té ra lại "tố cáo" rất hữu hiệu một sự thật khác về Vàng Anh, một sự thật khác trong cô đơn thẳm sâu của một người đàn bà.
Cám ơn VB và cám ơn cái lý do "vớ vẩn" nào đó làm cho Vàng Anh xồng xộc chạy ra Hà Nội, rồi để chị một mình lạnh lẽo, để chị có tập thơ này.

Huy Đức (blog Ôsin)